Schmidt W. Wprowadzenie do Starego Testamentu (Bielsko- Biała 1997). Szlaga J. Wstęp ogólny do Pisma Świętego (Poznań 1986). Staniek E. Bogactwo natchnionych ksiąg. Nowy Testament (Kraków 1993). Stern D.H. Komentarz żydowski do Nowego Testamentu (Warszawa 2004). Szymanek E. Wykład Pisma Świętego Nowego Testamentu (Poznań 1990).

Mini streszczenie Księgi Starego Testamentu – mini streszczenie Nowy Testament Mt, Mk, Łk, J, Dz, Rz, 1 Kor, 2 Kor, Ga, Ef, Flp, Kol, 1 Tes, 2 Tes, 1 Tm, 2 Tm, Tt, Flm, Hbr, Jk, 1 P, 2 P, 1 J, 2 J, 3 J, Jud, Ap Księgi historyczne Mt - Ewangelia według św. Mateusza Ewangelia dla chrześcijan wywodzących się z judaizmu. Jezus ukazany jest przede wszystkim jako zapowiadany przez proroków Mesjasz oraz jako Nauczyciel Kościoła (5 wielkich mów Jezusa). Mk - Ewangelia według św. Marka Katechezy Piotra spisane przez Marka dla prześladowanych chrześcijan, nawróconych z pogaństwa. Łk - Ewangelia według św. Łukasza Ewangelia skierowana do chrześcijan ze środowiska greckiego. Podkreśla uniwersalizm nauczania Chrystusa oraz Jego troskę o chorych, ubogich i grzeszników. J - Ewangelia według św. Jana Najpóźniej napisana Ewangelia. Stara się ona jak najpełniej wyrazić ludzką i boska tajemnicę Jezusa. Autor znał już tekst trzech pierwszych - tzn. synoptycznych - Ewangelii. Stąd też podaje wiele faktów z życia i nauczania Jezusa, których nie znajdujemy we wcześniejszych tekstach. W tym sensie można mówić, że jest ona najbardziej oryginalna. Dz - Dzieje Apostolskie Kontynuacja trzeciej Ewangelii. Historia Kościoła bezpośrednio po wydarzeniach Paschy Jezusa, początek i rozpowszechnianie się chrześcijaństwa. Księgi dydaktyczne (Listy) Św. Paweł i jego Listy Prawie połowa tekstów należących do kanonu Nowego Testamentu jest przypisywana św. Pawłowi. Egzegeci uznają go za najbardziej dojrzałego teologicznie ze wszystkich autorów natchnionych Nowego Testamentu. W przeciwieństwie do Ewangelii Listy Pawła nie koncentrują się na ziemskim życiu i działalności Jezusa, lecz dominuje w nich soteriologia, czyli nauka o odkupieniu. Wkład Pawła w rozwój chrześcijaństwa jest porównywalny z wkładem tłumaczy Septuaginty w proces docierania Biblii Hebrajskiej do świata pogańskiego. Znajomość dwóch kultur umożliwiła mu przeniesienie w cywilizację grecką żydowskiego doświadczenia związanego z wcieleniem Syna Bożego i Jego orędziem. Dzięki temu przesłanie Ewangelii stało się zrozumiałe również dla kolejnych pokoleń wyrosłych z kultury hellenistycznej. Paweł stał się więc rzeczywistym apostołem narodów. Jego nawrócenie przyczyniło się do tego, że chrześcijaństwo nie pozostało tylko jedną z wielu żydowskich sekt, a przekroczyło bariery narodowe. Listy Pawłowe stanowią najstarszą część Nowego Testamentu. Zgodnie z wynikami badań współczesnych nauk biblijnych bezpośrednio od Pawła pochodzi 7 listów: List do Rzymian, Pierwszy i Drugi List do Koryntian, List do Galatów, List do Filipian, Pierwszy List do Tesaloniczan i List do Filemona. Pozostałe listy napisane pod jego imieniem, zostały prawdopodobnie zredagowane przez sekretarza-redaktora, który napisał je na polecenie apostoła lub opierając się na jego nauce. Do tzw. listów deuteropawłowych należą: List do Efezjan, List do Kolosan, Drugi List do Tesaloniczan oraz listy pasterskie: Pierwszy i Drugi List to Tymoteusza i List do Tytusa. Dokumenty stanowiące źródło teologicznej myśli Pawła powstawały w okresie ok. 15 lat (51-66 r.). W tym czasie zmieniał się teren działalności apostoła (Palestyna, Azja Mniejsza i Rzym, być może Hiszpania), zmieniali się odbiorcy pouczeń (judeochrześcijanie palestyńscy, poganie wychowani w kulturze hellenistycznej, mieszkańcy Rzymu). Poszczególne gminy chrześcijańskie borykały się z bardzo różnymi problemami. Czasami chodziło o trudności natury zewnętrznej (np. podziały w gminie korynckiej, zamęt spowodowany działalnością charyzmatyków), innym razem dochodziły do głosu kryzysy doktrynalne. Najstarsza warstwa teologii Pawła (1 i 2 Tes) obejmuje prawdę o bóstwie Jezusa Chrystusa, o Jego zmartwychwstaniu i całym dziele zbawczym, które zostanie dopełnione w chwili Jego powtórnego przyjścia (paruzji). Chrześcijanin oczekujący Zbawiciela nie może zatem trwać w bezczynności, ale powinien doskonalić się w miłości bliźniego. Tzw. Listy Wielkie (Rz, Ga, 1 i 2 Kor) ukazują drugi etap rozwoju Pawłowej teologii. W polemikach ze zwolennikami nawrotu do judaizmu dojrzała myśl, że usprawiedliwienia dostępuje się przez wiarę w Jezusa Chrystusa, a nie przez przestrzeganie Prawa Nastąpiło dalsze sprecyzowanie nauki o zbawczym dziele Jezusa. Na tle polemik z hellenizmem ukształtowało się ewangeliczne pojęcie mądrości poznania, został podjęty problem miejsca chrześcijanina w świecie. Trzeci etap ewolucji teologii Pawła stanowią tzw. Listy Więzienne (Kol, Ef, Flp, Flm), powstałe na skutek zetknięcia się młodego chrześcijaństwa z gnozą. Listy te są uznawane za najgłębsze, co się uzasadnia faktem, że uwięziony Paweł miał dużo czasu na refleksję nad swoim życiem i misją oraz na przemyślenie tajemnicy Kościoła. Mówią one o bezwzględnym pierwszeństwie Chrystusa jako jedynego pośrednika i dokonanym dziele odkupienia przedłużającym się w Kościele (Mistycznym Ciele Chrystusa). Deuteropawłowe Listy Pasterskie (1 i 2 Tm, Tt) powstałe pod koniec I w. są pismami zawierającymi głównie wskazania praktyczne, dotyczą więc porządku w gminach chrześcijańskich, sprawowania urzędu pasterskiego oraz ostrzegają przed głosicielami błędnych nauk. Multimedialny świat Biblii Hbr - List do Hebrajczyków (autor nieznany) Traktat teologiczny o wiecznym kapłaństwie Chrystusa. List św. Jakuba Apostoła 1P, 2P - Dwa Listy św. Piotra Apostoła 1J, 2J, 3J - Trzy Listy św. Jana Apostoła Jud - List św. Judy Apostoła Księga prorocka Ap - Apokalipsa św. Jana (Objawienie) Najbardziej tajemnicza księga Nowego Testamentu, stanowi dopełnienie całości objawienia Bożego; ukazuje ono koniec historii świętej, której początki znamy z Księgi Rodzaju. Apokalipsa św. Jana jest ostatnią księgą Nowego Testamentu. Tytuł księgi pochodzi od jej pierwszego słowa - Objawienie (gr. apokalipto - ujawnić, objawić sprawy skryte). Apokalipsa powstawała na kilku etapach, począwszy od 64r. Według ojców Kościoła jej ostatnią redakcję należy datować na lata 95-96. Autorstwo księgi jest najczęściej przypisywane Janowi Ewangeliście lub Janowi Prezbiterowi. Niektórzy skłaniają się ku tezie, że redaktorem Objawień Jana z wyspy Patmos był jakiś jego sekretarz. Pierwszą część księgi stanowią listy do siedmiu Kościołów Azji Mniejszej, zawierające pochwały, nagrody, napomnienia, przestrogi i obietnice - w zależności od stanu moralnego i poziomu wiary danego Kościoła. Dalej następują prorocze wizje dotyczące przyszłości oraz zwycięstwa Boga nad złem tego świata (wizja Baranka i starców otaczających Tron, siedmiu pieczęci, siedmiu trąb, Smoka i Niewiasty, bestii z morza i bestii z ziemi, siedmiu czar), zapowiedź upadku Babilonu (symbolizującego Rzym) oraz powstania Nowego Jeruzalem. Apokalipsa jest zapowiedzią paruzji i pokrzepieniem w trudnościach. Multimedialny świat Biblii

• ጫιзըμեкер ы
• Пунուνθወዬ ዔвс իнемивω

3. 1 Salomon spowinowacił się z faraonem, królem egipskim, gdyż wziął za żonę córkę faraona i sprowadził ją do Miasta Dawidowego, zanim dokończył budowy swego pałacu oraz Świątyni Pańskiej jako też murów okalających Jerozolimę. 2 Lud jednak składał ofiary na wyżynach, gdyż do tego czasu jeszcze nie została zbudowana

jedna z ksiąg nowego testamentu